Het minderwaardigheidscomplex van de EU

 Ik geloof dat iedere Europeaan vindt dat ons continent een sterke positie in de wereldorde moet hebben. Maar die positie hebben we niet (meer) en zo gedragen we ons ook niet. Wij kijken altijd op tegen de Amerikanen, die wij het liefst onze (militaire) belangen laten behartigen. Ook kijken we met bewondering, maar misschien ook angstig naar opkomende landen als China. Kortom, we gedragen ons nogal passief. We voelen ons nogal klein. Is dat zo?

Neem bijvoorbeeld de Verenigde Staten van Amerika. Wij beschouwen dit als een groot en sterk land. Maar als je naar de demografische cijfers kijkt, is die gedachte maar zeer betrekkelijk. De VS hebben ongeveer 325 miljoen inwoners. Vergelijk dat eens met de EU-28, die meer dan 510 miljoen inwoners telt. Wie is groot, en wie is klein?

En als men de grootte van de Amerikaanse staten enerzijds en de landen van de EU anderzijds vergelijkt, dan ziet men dat de grootste Amerikaanse staat, Californië (40 miljoen inw.), half zo groot is als Duitsland (80 miljoen inw.).

Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Italië en Spanje hebben ook meer inwoners dan de grootste Amerikaanse staat. We kunnen hieruit afleiden dat Amerika eigenlijk helemaal geen groot land is. Tenminste niet qua inwonertal, en ook niet qua omvang van de 50 staten.

Waarom zien we Amerika dan als een sterk land? Heel eenvoudig: het functioneert als één land dankzij de federale regeringsvorm. Besluiten over een uitputtende lijst van belangrijke politieke en sociale kwesties worden genomen in Washington DC, zonder inmenging van de 50 staten. Deze 50 staten - met hun eigen parlement, regering en rechterlijke macht - zijn autonoom en soeverein voor alle andere zaken.

En wij in Europa, wij hebben een Europese Unie die functioneert op basis van een intergouvernementeel bestuursstelsel. Met andere woorden, zij is de som van 28 landen. Kwesties die om een Europees antwoord vragen, worden na veel gedoe beantwoord door 28 regeringsleiders, elk met hun eigen nationale belang dat prevaleert boven het Europese belang. Op die manier organiseert de EU haar eigen machteloosheid. En zo is de VS sterk en neemt de EU op wereldniveau een marginale positie in.

Als we dit standpunt aanvaarden, dan is dat prima. Als we een rol van betekenis willen spelen, is er maar één antwoord: de Verenigde Staten van Europa.