Tekst van de video

Opening van het burgerconvent van de FAEF op 2 oktober 2021

Het Europese staatsbestel is in de geschiedenis van Europa drie keer radicaal veranderd. Maar één ding is niet veranderd: de aard van de anarchie van de opeenvolgende Europese staatsstelsels. 

Eerst was er de adel-anarchie van de gevechten tussen edelen in de Middeleeuwen. De Vrede van Westfalen in 1648 maakte hieraan een einde met de oprichting van natiestaten, maar omdat deze oorlog bleven voeren, ontstond er natiestaat-anarchie. 

Sinds 1951 heeft het opkomende staatssysteem van de Europese Unie verdragsanarchie veroorzaakt. EU-lidstaten negeren verdragen als ze vinden dat naleving ervan hun nationale belangen schaadt. Gedreven door populistisch nationalisme is dit een bron van ernstige conflicten. 

De Burgerconventie van de Federale Alliantie van Europese Federalisten loopt vooruit op het volgende Europese staatsbestel, dat van de federale Verenigde Staten van Europa, gebaseerd op een federale grondwet, vrij van anarchie binnen dat staatsbestel.

De huidige verdragsanarchie is de facto begonnen met de Schuman-verklaring van 9 mei 1950. Toen verklaarde de Franse minister van Buitenlandse Zaken, Robert Schuman, met grote nadruk dat Europa een federatie moest worden. Maar ondanks het feit dat een aantal grote denkers, om te beginnen mensen als Victor Hugo en Altiero Spinelli, zich hebben ingezet voor de oprichting van een Europese federatie op basis van een grondwet, gaf Schuman de regeringsleiders de opdracht om die federatie te baseren op verdragen.

Als gevolg daarvan bestuurt de Europese Unie nu 27 lidstaten van bovenaf als één enkele staat. Maar verdragen als basis voor een dergelijk bestuur hebben geen ziel. Een staatsachtig systeem heeft een grondwet nodig. Met een echte trias politica die in balans wordt gehouden met checks and balances. 

Laat me twee eeuwen teruggaan om dit in een historisch perspectief te plaatsen. In 1787 gooiden de 55 leden van de Philadelphia Conventie het 'Articles of Confederation' verdrag dat hun 13 staten, voormalige Britse koloniën, zou blijven binden, in de prullenbak. 

Waarom deden ze dat? Omdat het toen al duidelijk was dat het besturen van een groep staten met een verdrag een systeemfout is. Wie daaraan twijfelde, werd ruw wakker geschud door James Madison en Alexander Hamilton, die in de Federalist Papers de systeemfouten van het werken met een verdrag genadeloos blootlegden.  

De Conventie van Philadelphia negeerde het mandaat om de fouten van hun verdrag te corrigeren en ontwierp 's werelds eerste federale grondwet. Robert Schuman - en zijn adviseur Jean Monnet - hadden dit moeten weten. 

Schuman had moeten eisen dat het federale Europa werd opgericht met een grondwet. Een grondwet is de ziel die de grondbeginselen bevat van een hoopvol en veilig samenleven. Het ontbreken van een grondwet - of de slechte constructie ervan - is als een huis gebouwd op drijfzand. Of met scheuren in de fundering. Ratten en kakkerlakken vinden de openingen en verspreiden hun ziekten. 

Daarom verwerpt de Alliantie van Europese Federalisten de op verdragen gebaseerde Europese Unie en streeft zij, net als de Conventie van Philadelphia, naar een federale grondwet als basis voor de federale Verenigde Staten van Europa.

De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, heeft op 15 september de "Staat van de Unie" uitgesproken. De titel was: "Versterking van de ziel van de Unie". 

Een ziel? De Europese Unie wordt bestuurd door een oligarchie van bestuurders in plaats van een parlementaire democratie van het volk. Met bindende richtlijnen van bovenaf - zonder integrale politieke verantwoording - brokkelt de EU de soevereiniteit van de lidstaten af en leidt ze hen naar een proces van assimilatie in plaats van integratie met behoud van hun eigenheid. 

Deze State of the Union óók faalt in het trekken van lessen uit de geschiedenis. Na 1787 volgden zesentwintig andere staten Amerika's voorbeeld. Samen huisvesten zij nu 42% van de wereldbevolking. 

De talloze pogingen van maatschappelijke groeperingen om Europa te federaliseren zijn altijd op politiek verzet gestuit. De prijs die Europa daarvoor heeft moeten betalen is verschrikkelijk.

Mij wordt wel eens gevraagd: "De Europese Unie doet toch ook goede dingen?" Dat is de verkeerde vraag. 

De juiste vraag is: "Als de Verenigde Staten van Europa onmiddellijk na 1787 waren opgericht, zouden we dan de verwoestende Napoleontische oorlogen hebben gehad, de oorlogen tussen Duitsland en Frankrijk die tot de Eerste Wereldoorlog hebben geleid en, als gevolg van het slechte Vredesverdrag van Versailles in 1919 en de op verdragen gebaseerde - en dus machteloze - Volkenbond, de Tweede Wereldoorlog? 

Zouden de volkeren van Griekenland, Spanje en Portugal jarenlang hebben geleden onder fascistische dictaturen? En zouden de Balkanlanden verscheurd zijn in religieus gemotiveerde oorlogen?" 

En buiten Europa, geopolitiek gezien? Zouden de Koreaanse Oorlog, de Vietnamoorlog, de invasies van Irak en Afghanistan, de Russische diefstal van delen van Georgië en Oekraïne, ooit hebben plaatsgevonden als Europa een federale staat was, met een gezaghebbende geopolitieke positie? 

En zou het conflict in het Midden-Oosten na 1948 zo dramatisch zijn ontstaan en geëvolueerd, of zouden Palestina en Israël allang lidstaten of verbonden partners van een Europese federatie zijn geweest? 

En zouden Amerika, het Verenigd Koninkrijk en Australië het recente Aukus-pact hebben gesloten om China te onderwerpen? Een pact dat een nieuwe wereldorde lijkt in te luiden als een "Anglo-Alliance"? 

Hoe zit het met de machteloosheid van de EU in de strijd tegen armoede, kinderarbeid, analfabetisme, dakloosheid, vluchtelingen, racisme, corruptie, hebzucht, de opwarming van de aarde, het gebrek aan wereldwijde vaccinaties tegen de Covid-pandemie, economische ongelijkheid, slavernij, hongersnoden en misleidende complottheorieën? Hoeveel ziel zit er in het beleid om immigranten terug de zee in te duwen?

Is het zo moeilijk te begrijpen dat de verdragsanarchie ten grondslag ligt aan deze machteloosheid van de Europese Unie?

De realiteit is dat financiële en materiële belangen het gevoel voor waarden hebben verdreven. En dat de Europese Unie slechts een opeenstapeling van nationale belangen is. Als politieke gemeenschap is zij zielloos, hersenloos en machteloos. Het is slechts een technische, bureaucratische, economische unie. 

Het ontbreekt niet alleen aan een geldige grondwettelijke basis om besluiten te nemen die voor iedereen bindend zijn, maar ook aan een fundament van morele waarden zoals het verband tussen hoop en geluk, rechtvaardigheid en solidariteit. 

De Europese Unie heeft geen politiek-filosofische basis voor waarden als rechtvaardigheid, vrijheid, kunst en cultuur, noodzakelijke inspiratiebronnen voor humaan burgerschap. Een dergelijke basis kan alleen worden uitgedrukt in een grondwet en dat is precies wat de Europese Unie ontbeert.

Albert Einstein zei ooit: "Degenen die de problemen veroorzaken zijn niet degenen die ze kunnen oplossen". Dat diskwalificeert EU-leiders als probleemoplossers. Er moeten andere mensen opstaan, speciale mensen die - met een afkeer van bestuurlijke oligarchie en een liefde voor het vertegenwoordigen van het volk in een democratische federale staat - nadenken, lezen, studeren en hun kennis gebruiken om Europa de ziel te geven waar het al 200 jaar naar verlangt. De ziel van een federale grondwet. 

We gaan niet met vlaggen de straat op, we werpen geen barricades op, we bestormen geen overheidsgebouwen. Toegepaste wetenschap en morele verantwoordelijkheid liggen ten grondslag aan het burgerconvent van de Federale Alliantie van Europese Federalisten. 

Onze Conventie zal een ontwerp voor een federale grondwet verbeteren en het resultaat ter bekrachtiging aan het volk aanbieden, net zoals de Conventie van Philadelphia heeft gedaan. Als juridisch fundament van een federaal staatsbestel, als bouwsteen voor een wereldfederatie, gebaseerd op de Aardse Grondwet, die het op verdragen gebaseerde systeem van de Verenigde Naties moet vervangen. 

Wanneer de leden van de Burgerconventie - als de grondleggers van de federale grondwet - over tien jaar terugkijken van een federaal Europa naar het heden, zullen zij niet begrijpen hoe een op verdragen gebaseerde Europese Unie ooit heeft kunnen bestaan.

De bespreking van de preambule kan nu beginnen. Amendementen op dit deel van de grondwet moeten binnen twee weken worden ontvangen via citizensconvention@faef.eu. De procedure van de Conventie staat op de website bij het Discussieforum (www.faef.eu). 

Welnu, namens het bestuur van de Federale Alliantie van Europese Federalisten verklaar ik de Burgerconventie voor geopend.